تست غربالگری سرطان پروستات


نام آزمایش

 

غربالگری  سرطان پروستات

 

نام های دیگر آزمایش

PSA

غربالگری سرطان پروستات  به چه معناست؟

 

غربالگری (screening) در پزشکی راهبردی است که یک بیماری را در فردی که فاقد نشانه‌ها و علائم بیماری ست، شناسایی کند.

 

مقصود از غربالگری شناسایی زودرس بیماری در یک فرد است،‌ تا به این ترتیب با فراهم‌شدن امکان مداخله و مدیریت پیش‌هنگام، خطر ابتلا به بیماری کاهش یابد.

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) توسط پروستات که یک غده به اندازه گردو در سیستم تناسلی آقایان است ساخته می شود و مقدار آن را می توان با ازمایش خون سنجید . با افزایش سن در آقایان اندازه پروستات افزایش یافته و ممکن است منجر به فشار به مجرا یا پیشابراه شده و جریان ادرار را کم کند. مقادیر طبیعی (PSA) نیز با افزایش اندازه پروستات افزایش می یابد. هرچه میزان (PSA) بیشتر از حد بالای طبیعی باشد شانس وجود بیماریهای پروستات بیشتر است. غربالگری یعنی به دنبال شواهد بیماری بودن قبل از ظهور علائم بیماری است آزمایش (PSA) در واقع آزمایش غربالگری برای سرطان پروستات است.

آزمایش PSAبهترین روش برای غربالگری بیماریهای پروستات از جمله بدخیمی های پروستات است و درعین حال هزینه قابل توجهی نیز به بیمار تحمیل نمی کند. سرطان پروستات رشد آهسته ای دارد به همین دلیل تشخیص به موقع این بدخیمی شانس درمان و کنترل عوارض بیماری را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

 

آزمایشات غربالگری سرطان پروستات شامل چه آزمایشاتی می شود؟

T.PSA

Free PSA

 

علت درخواست تست غربالگری سرطان پروستات

انجام چک آپ های دوره ای

آقایان بالای پنجاه سال به صورت سالیانه(طبق نظر انجمن اورولوژی امریکا)

بزرگی خوش خیم پروستات

عفونت و التهاب

 بدخیمی پروستات

نمونه مورد نیاز آزمایش و شرایط آن

آزمایش روی نمونه خون انجام می شود و بهتر است در حالت ناشتا یا زمانی که حداقل دو ساعت از وعده غذایی گذشته باشد یک خونگیری انجام شود.

آزمایش PSA در صورتی که پس از معاینه پروستات یا آمیزش جنسی انجام شود افزایش کاذب خواهد داشت.

شما باید ۴۸ ساعت قبل از انجام آزمایش از انجام فعالیت شدید بدنی جهت جلوگیری از افزایش مقدار PSA خودداری کنید.

در صورت هر گونه عمل، لوله گذاری مجرا (Catheter) و اقدامات تشخیصی مثانه یا پروستات شما بایستی انجام تست PSA را تا ۶ هفته به تعویق بیاندازید.

اگر دارویی  مصرف می کنید پزشک معالج تان را آگاه سازید.

 

آزمایش PSA به چه معناست؟

PSA یک پروتئین است که توسط سلولهای غده پروستات تولید می شود. تست PSA میزان این پروتئین را در خون مردان چک می کند. برای این تست بهتر است در حالت ناشتا یا زمانیکه حداقل دو ساعت از وعده غذایی گذشته باشد یک خونگیری انجام شود و بعد روی آن خون میزان پروتئین PSA اندازه گیری شود. میزان این پروتئین در آزمایشگاهها معمولا به صورت نانوگرم(یک میلیارد در گرم) در هر سی سی خون گزارش می شود. میزان این پروتئین در سرطان پروستات افزایش می یابد و می تواند مارکر خوبی در تشخیص به موقع سرطان پروستات باشد و بنابراین توصیه می شود که بعد از سن چهل سالگی، به صورت سالانه، همه مردان این تست را به عنوان یک check up انجام دهند.

در بیمارانی که سرطان پروستات آنها تشخیص داده شده است، با اندازه گیری PSA در خون، می توان روند درمان را بررسی کرد که کاربرد این تست در ردیابی درمان مورد تایید FDA آمریکا می باشد.

معمولا میزان PSA پایین تر از 4 ng/ml را نرمال فرض می کنند که البته باید توجه داشت که تست PSA بعد از معاینه بالینی غده پروستات به صورت کاذب افزایش خواهد داشت و این زمان(یعنی بعد از معاینه بالینی) به هیچ وجه برای انجام تست مناسب نیست.

ضمنا باید توجه داشت که حالتهایی مثل عفونت های غده پروستات و همچنین لوله های ادراری بیوپسی از غده پروستات یا جراحی آن می تواند منجر به افزایش میزان PSA در خون شود. بنابراین در حالت های افزایش یافته به هیچ وجه نباید خودمان آزمایش را تغییر دهیم و این مهم، باید به دست پزشکان متخصص انجام شود.

 

این تست در آزمایشگاههای تشخیص طبی به طرق مختلف انجام می شود که هر روش محاسن و معایبی دارد اما دقیق ترین و بهترین روش تشخیص به شرح زیر است:

 ELCIA( Enzyme-Linked chemiluminescent Immunoassay)

روشی ست با دقت بالا و خوانش دقیق و در عین حال سریع که به هیچ عنوان محدودیت های دیگر روش ها را ندارد و معمولا دستگاههایی که با این تکنیک ساخته می شوند صرفا از کیت های خود کمپانی سازنده استفاده می کنند و به صورت اتوماتیک تمام اشکالات احتمالی را بررسی می کند و ضمنا به دلیل اینکه در اغلب مواقع پرسنل آزمایشگاهی دخالت چندانی ندارند، احتمال اشتباهات پرسنلی بسیار کم می شود. دستگاههای جدیدتر که با این تکنیک کار می کنند، علاوه بر این روش از برق ولتاژ بالا نیز برای تحریک ماده لومینسانس استفاده می کنند که به شدت بر دقت آن می افزاید. دستگاه E411 متعلق به کمپانی معتبر Roche آلمان، با استفاده از تکنینک "الکترو کمی لومینسانس" یعنی ادغام برق ولتاژ بالا و روش "کمی لومینسانس" و استفاده از کیت های شرکت Roche آلمان، می تواند جوابهای بسیار دقیق و البته سریع را به مراجعه کنندگان ارائه کند.

در آزمایشگاه دکتر نشاط از دستگاه E411 برای سنجش بسیاری از هورمون ها و پروتئین های اختصاصی مثل PSA، استفاده می شود.

 

سن مناسب انجام آزمایش

انجمن اورولوژی امریکا اندازه گیری سالیانه (PSA) برای آقایان 50 ساله و بیشتر توصیه می کند.البته در بیمارانی که پرخطر محسوب میشوند آزمایش غربالگری پروستات را باید از 40 سالگی اغاز کرد.

پیشنهاد ما این است که از سن چهل سالگی هر سال انجام شود.