نام آزمایش

تست های  روماتولوژی

تست های روماتولوژی به چه منظور انجام می شود؟

برسی بیماری های مرتبط با روماتولوژی

بررسی بیماری های روماتولوژی

روماتولوژی (Rheumatology) به معناي علم شناخت بیماری های استخوان و مفاصل (بیماری های روماتیسمی) ست.

بیماری هایی که در این راستا مطرح هستند شامل:

1- بیماری های مفصل که با علت های متفاوت به شرح زیر می تواند باشد:

- علت التهابی (Inflammatory) مانند بیماری آرتریت روماتوئید و لوپوس سیستمیک و بهجت و...

- علت مکانیکال: مانند بیماری استئوارتریت (Osteoarthritis) که اسم دیگر آن آرتروز (Arthrosis) می باشد.

- علل یا منشا نورولوژیک : آسیب مفصل بدنبال آسیب سیستم عصبی که در اندامها ایجاد می شود. مانند نوروپاتی بدنبال دیابت و ...

- علل متابولیک: آسیب مفصل بعلت بیماری زمینه ای فرد مانند دیابت ٫ نقرس و پوکی استخوان می باشد.

- علل عفونی: علت های عفونی متعددی مانند باکتری ها و یا تب مالت و یا سل می توانند باعث ابتلای مفصل شوند.

- علل خارج مفصل:در اطراف مفصل ضمائمی وجود دارد که هرکدام از آنها می توانند با علل متفاوت دچار آسیب شده و ایجاد بیماری نمایند. ضمائم مفصل عبارتند از:

- تاندونها که التهاب آنها تاندونیت (Tendinitis) مانند بیماری آرنج تنیس بازان یا بیماری آرنج گلف بازها نامیده می شود.

- به تورم اطراف تاندونها که تنوسینوویت (Tenosynovitis) گفته می شود.

- کیست های اطراف مفصل که کیست سینویال (Synovial Cyst) گفته می شود.

3- بیماری های استخوان که با علل متعددی ایجاد می شود:

- علت متابولیک: که سردسته آنها بیماری پوکی استخوان و یا استئوپروز (Osteoporosis) می باشد.

- علل عفونی: که می تواند با منشا باکتری ها و یا قارچ ها باشد که به آن بیماری استئومیلیت (Osteoemyelitis) گفته می شود. 

4- بیماریهای ستون فقرات که عوامل مختلف می تواند در ایجاد آن دخیل باشد که عبارتند از:

- بیماری های التهابی مانند اسپوندیلیت آنکیلوزانت (Ankylosing spondylitis) سردسته آنهاست

- بیماریهای با علت های مکانیکال که علل آن استئوآرتریت مهره های گردن و یا بیماری های فتق دیسک(Disc herniation) می باشد که باعث ایجاد اثر فشاری بر روی ریشه عصب شده و دردهای ارجاعی به اندام های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند.

- علل عفونی که در آن عفونت های مختلفی مانند باکتری ها، سل و یا بروسلا می توانند باعث دیسک شده و مهره های کمر را مبتلا نمایند.

5- بیماری های بافت همبند (Connective tissue)

که در آن تمامی قسمت های مختلف می تواند مراتبی از ابتلا را داشته باشد. مانند بیماری لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا ( SLE Systemic Lupus Erythematosis )

نمونه مورد نیاز آزمایش و شرایط آن

نمونه: خون وریدی

بهترین زمان برای انجام آزمایش خون، صبح و در شرایط طبیعی بدن است. بهتر است دو ساعت از وعده غذایی گذشته باشد.

استرس، فعالیت شدید و یا خون ریزی حاد می تواند نتایج را  تغییر دهد.

توضیحات بیشتر تست ها

آزمون های سرولوژیک در تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمن است که در جوامع مختلف بین 3/. تا 1/5 در صد(به طور متوسط 1%) افراد را مبتلا می کند. این بیماری افراد جوان و پیر را مبتلا کرده و مفاصل مهمترین ارگان درگیر است. اما سایر ارگانها مانند قلب، ریه، چشم و غیره نیز ممکن است درگیر شوند.

از علائم این بیماری خشکی صبحگاهی در مفاصل است بدین مفهوم که حرکت آنها سخت، مشکل و دردناک است.

بیماری آرتریت روماتوئید در ارتباط با چندین اتو آنتی بادی می باشد که می توانند به عنوان نشانه های تشخیصی و پیش آگهی دهنده مورد استفاده قرار گیرند که شامل موارد زیر است:

1. فاکتور روماتویید یا RF

2. آنتی سی سی پی یا Anti-Cyclic Citrullinated Peptide

فاکتور روماتوئید در ارزیابی بیماران مشکوک به روماتیسم مفصلی دارای حساسیت و اختصاصیت 85 و 70 درصد می باشد. حدود 20 درصد افراد مبتلا سرونگاتیو هستند یعنی آزمایش RF در آنها منفی ست ولی وجود علائم بالینی بیانگر ابتلا به روماتیسم مفصلی ست.

فاکتور روماتوئید در سایر بیماری های اتوایمیون مانند سندروم شوگرن، لوپوس سیستمیک اریتماتوس و کرایوگلوبولینمی و بیماری های مختلف مزمن عفونی نیز گزارش شده است.

1. روشهای تشخیص فاکتور روماتوئید R.F

تست RF به منظور تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید به روش سرولوژیک به کار می رود. در سرم جدا شده از خون بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید پروتئین های غیر طبیعی زیادی وجود دارد که به فاکتور های روماتوئیدی معروفند. که اکثر این پروتئین ها عمدتا متعلق به رده ایمونوگلوبولینهایی به نام IgM می باشند. البته قابل ذکر ست که فاکتور های روماتوئیدی فقط در سرم بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نمی باشد و در بسیاری از بیماری های عفونی مانند اندوکاردیت باکتریایی حاد، برونشیت، آسم، فیبروزریوی وبیماری هایی مثل مالتیپل میلوما، لوپوس،اریتروماتوز، سیروز کبدی و .. مشاهده می شود.

2. آنتی سی سی پی یا Anti-Cyclic Citrullinated Peptide

انجام تست Anti CCP به روش الایزا انجام می شود که در اینصورت 98% اختصاصیت در سرم خون بیماران با RA قطعی (Definite or Established ) و 96% اختصاصیت در سرم خون بیماران با RA Early (کمتر از یکسال از شروع علایم بیماری) نشان می دهد.

تست ANA : وجود آنتی بادی ضد هسته سلولهای بدن جز مشخصات بیماری ست که به لوپوس اریتماتوی سیستمیک یا SLE معروف است. هر چند این تست برای سایر بیماری های خودایمنی ( بیماری هایی که سیستم ایمنی بدن اشتباها سلولها و بافت های خود را مورد حمله قرار می دهند) نیز درخواست می شود. تست ANA برای بیماری SLE حساسیت بالایی دارد. همچنین این تست در اکثر موارد برای بیماری های روماتیسمی خود ایمنی در خواست می شود. تقریبا تمام بیماران با SLE فعال و درمان نشده تست ANA مثبتی دارند و نتیجه منفی ANA این بیماری را رد می کند.

 در صورتیکه این تست مثبت شود معمولا پزشکان تست های بیشتری را درخواست می دهند که این تست ها شامل Anti-DS.DNA آنتی بادی اسمیت (SM)، آنتی بادی های شوگرن و ... می باشد.

این تست، یک آزمایش خون می باشد، که با دستگاههای مختلفی انجام می شود. دستگاه Alegria یک دستگاه تمام اتوماتیک است که توانایی منحصر به فردی در زمینه تمامی تست های روماتولوژی از جمله ANA دارد، استفاده از این دستگاه علاوه بر دقت و اختصاصیت بسیار خوب، سرعت جوابدهی را بسیار بالاتر می برد و از بروز خطاهای آزمایشگاهی و اتفاقی جلوگیری می کند.

تست ACLA: تست اندازه گیری آنتی بادی علیه کاردیولیپین که برای کمک به تشخیص بیماری لوپوس (SLE) و تشخیص افتراقی بیماری های ضد فسفولیپید یا شبه لوپوس مثل انسداد عروق (ترومبوز)، سقط های مکرر جنین و موارد دیگر توسط پزشکان درخواست می شود.

بیمارانی که ACLA مثبت دارند به دو دسته تقسیم می شوند:

دسته اول بیمارانی که یک بیماری خودایمنی شناخته شده (مثل لوپوس) دارند و دسته دوم که هیچ شواهدی دال بر بیماری خودایمنی ندارند و تنها علائمی که دارند افزایش انعقاد پذیری خون است. گاهی این بیماری در اثر مصرف داروها یا ابتلا به عفونت ایجاد می شود.

نتیجه مثبت تست ACLA می تواند تست های تشخیصی عفونت سفلیس مثل VDRL و یا PPR را به طور کاذب و غیر واقعی مثبت کند.

اندازه گیری این آنتی بادی که در گروه تست های روماتولوژی قرار می گیرد، با کمک دستگاه Alegria از حساسیت و دقت بالایی برخوردار است.