نام آزمایش

بررسی  هورمون های زنانه

عملکرد هورمون ها در بدن چگونه است؟

دستگاه درون ريز متنوع و پيچيده است. اين دستگاه مواد خامي به نام هورمون ترشح مي كند. هورمون ها موادی شيميايي هستند و ويژگي هاي خاصي دارند. از جمله آن كه در پاسخ به يك محرك خاص ساخته و ترشح مي شوند و اگر وارد جريان عمومي خون شوند پيام را در سرتاسر بدن حمل مي كنند و آن را به تمام سلول ها مي رسانند.

غدد هيپوتالاموس و هيپوفيز در مغز، با كنترل عملكرد تخمدان، سطح هورمونهاي جنسي زنان را تنظيم مي‌نمايند.

بسیاری از مشکلات خانم ها  ریشه در عدم تعادل هورمون های زنانه دارد. عدم تعادل هورمون ها در خانم ها عوارضی مانند چاقی، جوش های زیر پوستی، رویش موهای زائد، بهم خوردن تاریخ قائدگی، تغییر در خلق و خو، افسردگی، مشکلات خواب، علائم آلرژی و ... هم می تواند علت هورمونی داشته باشد. هچنین علت بسیاری از موارد ناباروری خانم ها عدم تعادل هورمون ها می باشد.

آزمایشات بررسی هورمون های زنانه  شامل چه آزمایشاتی می شود؟

LH

FSH

Prolactin

AFP

HCG

Progestron

17OH Progestron

DHEA

Free Testostron

Total Testostron

Estrogen

DHT

AMH

Inhibin A

Inhibin B

Andrestendion

علت درخواست تست های بررسی هورمون زنانه

· مشکلات ناباروری

· بروز عوارض بهم خوردن تعادل هورمون ها مثل : چاقی، جوش های زیر پوستی، رویش موهای زائد، بهم خوردن تاریخ قائدگی، تغییر در خلق و خو، افسردگی، مشکلات خواب، علائم آلرژی و ...

· سندروم تخمدان پلی کیستیک

· تعیین یائسگی

نمونه مورد نیاز آزمایش و شرایط آن

نمونه: خون وریدی

بهترین زمان برای دادن خون به منظور انجام آزمایش ، صبح زود و بعد از ۱۲ ساعت ناشتا بودن و قبل از خوردن صبحانه است.

در  مورد بررسی هورمون های زنانه نظیر استروژن ، پروژسترون ، FSH وLH توجه به دستور پزشک مبنی بر انجام آزمایش در روزهای خاصی از ایام عادت ماهیانه ضروری است.

در مورد تست پرولاکتین، نمونه گیری باید حداقل دو ساعت پس از بیدار شدن از یک خواب آرام و کافی باشد.

 استرس باعث نتایج بالای کاذب درآزمایش خواهد شد.

در صورت استفاده ازداروی خاص آزمایشگاه را مطلع سازید.

شرح تست ها ی بررسی هورمون های زنانه  

مهمترین تست های بررسی هورمونهای زنانه خواهیم پرداخت:

1. تست هورمون FSH, LH: سطح این هورمون ها توسط هیپوتالاموس و هیپوفیز در مغز تنظیم می گردد، اندازه گیری FSH,LH در ارزیابی عملکرد غده هیپوفیز، ارزیابی فرآیند بلوغ و ناباروری زنان انجام می شود. به طور کلی پایین بودن سطح این دو هورمون نشانه اختلال در هیپوفیز/ هیپوتالاموس و بالا بودن سطح آن نشانه نارسایی تخمدانها می باشد. لازم به ذکر است که در دوره های مختلف قائدگی سطح این هورمون ها بالا یا پایین می رود و می بایست میزان این هورمون ها با توجه به دوره قائدگی که در آن نمونه گیری انجام شده، مقایسه شود. از میزان این دو هورمون، می توان در تعیین نزدیک شدن دوره یائسگی نیز استفاده کرد.

2. استروژن: در واقع استروژن نام یک هورمون در بدن نیست و این نام به دسته‌ای از هورمون‌ها اطلاق می‌شود.سه هورمون استروژن مهم که در بدن خانم‌ها تولید می‌شوند، استریول، استرادیول و استرون هستند. استروژن‌ها عمدتا در تخمدان‌ها ساخته می‌شوند و به نام هورمون‌های زنانه شناخته می‌شوند. البته آقایان نیز مقدار کمی از این هورمون را در بیضه‌های خود تولید می‌کنند. استروژن در خانم ها در سیکل طبیعی تخمدان، در مرحله فولیکولی از تخمک آزاد می شود.

 استرادیول: سطح این هورمون نیز در طی دوره قائدگی به شدت تغییر می کند و به همین دلیل است که هنگام بررسی پاسخ آزمایش دانستن زمان چرخه قائدگی بسیار مهم است. سطح این هورمون در بررسی عملکرد تخمدان ها و غدد فوق کلیه درخواست می شود.

3. پروژسترون: پروژسترون نقش مهمی در چرخه قاعدگی زنان و توانایی آنها در باروری دارد. بنابراین عدم تولید کافی این هورمون در خانم ها می تواند به مشکلات جدی منجر شود. پروژسترون مخصوص خانم ها نیست، بلکه مردان نیز برای سلامت جسمی و عملکرد جنسی به پروژسترون نیاز دارند.

اهمیت پروژسترون به قدری است که امروزه می توان این هورمون را به عنوان اولین هورمون جهت درمان مشکلات جنسی و اختلالات هورمونی جنسی در مردان و زنان در نظر گرفت.

اندازه گیری سطح این هورمون در تشخیص حاملگی های خارج از رحم، برخی کیست های تخمدانی و ... انجام می گیرد.

4. پرولاکتین: پرولاکتین هورمونی است که از مغز و از غده هیپوفیز ترشح می‌شود. این هورمون در بدن همه افراد وجود دارد، اما در زمان بارداری به طور طبیعی میزان آن بالا می‌رود و چند ین برابر می‌شود و در کل سیستم بدن اثر می‌گذارد. میزان هورمون پرولاکتین بر اثر عواملی مثل غده خوش‌خیم هیپوفیز، کم‌کاری تیروئید، افسردگی و استرس بالا می رود. در هنگام انجام آزمایش پرولاکتین دقت کنید که سطح این هورمون بر اثر عواملی مثل ورزش، خواب، جراحی، مصرف برخی از داروها و یا رابطه جنسی می تواند به طور موقت بالا رود. رعایت دقیق نکات قبل از آزمایش هورمون پرولاکتین نتایج دقیق تری به همراه خواهد داشت.

5. تستوسترون: تستوسترون در بیضه‌های مردان، در تخمدان‌های زنان، و در غدد فوق کلیوی هر دو جنسیت تولید می‌شود. این هورمون یک آندروژن، یا هورمون محرک بروز ویژگی‌های مردانه است. مردان و زنان، هر دو هورمون تستوسترون دارند، البته سطح آن در مردان بالاتر است. در هر دو جنسیت باعث افزایش قوای جنسی می شود. به طور کلی عدم تعادل هورمون ها در زنان و گاها سندرم تخمدان پلی کیستیک باعث افزایش میزان این هورمون می شود که همراه با علائمی نظیر ریزش مو، رویش موهای زائد، افزایش وزن، آکنه و ... همراه است.

6. هورمون DHEA: این هورمون هم مثل تستوسترون یک هورمون جنسی مردانه است که افزایش آن در زنان مشکلاتی مشابه سطح بالای تستوسترون را به همراه دارد. این ماده پیش ساز سایر هورمونها نظیر تستوسترون و استروژن است. معمولا اندازه گیری سطح این هورمون در خانم ها برای کمک به تشخیص سندروم پلی کیستیک، سرطان و بیماری های غدد فوق کلیوی و ... انجام می شود.

7. هورمون Inhibin B: پروتئو هورمونی (protein hormone) است که در تخمدان زنان و بیضه مردان تولید می شود . این هورمون ترشح FSH در غده هیپوفیز را مهار میکند . Inhibin B یک تولید طبیعی از فولیکولهای تخمدان است و مقدار آن در سرم در شروع یک سیکل ماهانه ، با تعداد و سلامت فولیکولهای درحال رشد تخمدان نسبت مستقیم دارد. از این تست جهت تعیین میزان رزرو تخمدانها و احتمال بچه دار شدن استفاده می شود .

8. هورمون AMH: هورمون مهار کننده ی مولرین در بافت بیضه‌ی مردان و تخمدان زنان تولید می شود.

اندازه‌گیری سطح این هورمون برای ارزیابی تعداد فولیکولهای باقیمانده (ذخیره) یا تخمک ها در تخمدان اهمیت دارد. ارزیابی ذخیره تخمدانی توسط هورمون های سرمی FSH و AMH و سونوگرافی لگن انجام می گیرد. حساسیت تست AMH بسیار بالا است و حتی از این تست به تنهائی میتوان برای غربالگری اولیه ذخیره تخمدانی استفاده کرد.

9. هورمون Andrestendion :هورمونی است که توسط غده فوق کلیوی، تخمدان و بیضه ها ساخته می شود. این هورمونی است که به طور معمول تبدیل به تستوسترون و استرادیول در مردان و زنان می شود.

10.  هورمون 17OH-Progestron: هدف از انجام این آزمایش اندازه گیری ۱۷- هیدروکسی پروژسترون (17-OHP) در خون است؛ که پیش ساز هورمون کورتیزول می باشد. کورتیزول هورمونی است که توسط غدد آدرنال ساخته می شود و در شکستن مولکول های پروتئین، قند، چربی و همچنین در حفظ و تثبیت فشار خون و تنظیم میزان فعالیت سیستم ایمنی بدن نقش دارد.