نام آزمایش

بررسی سطح الکترولیت

نقش الکترولیت ها در بدن چیست؟

در علم شیمی، الکترولیت‌ها موادی هستند که دارای یون آزاد که باعث هدایت الکتریکی آن‌ها می‌شود، هستند. یکی از رایج‌ترین الکترولیت‌ها محلول‌های یونی هستند. الکترولیت‌ها حتما نباید به صورت مایع باشند بلکه به فرم جامد نیز یافت می‌شوند. الکترولیت‌ها چیزی جز مواد معدنی مانند پتاسیم، سدیم، کلسیم و ... نیستند که درون خون انسان یا هر مایع دیگری حل شده‌اند.

الکترولیت‌ها برای بدن انسان بسیار مهم هستند و دلیل آن، نقش مهم الکترولیت‌ها در نگهداری و ایجاد ولتاژ میان پوسته‌ی سلول‌ها و عبور بار الکتریکی از یک سلول به سلول دیگر است. کلیه‌ها در بدن مسئولیت تنظیم غلظت الکترولیت در خون، فیلتر الکترولیت اضافی و یا جایگزین کردن الکترولیت از دست رفته بر اثر فعالیت‌های روزانه می‌باشد.

وقتی شما فعالیت بدنی ‌سنگینی انجام می‌دهید احساس خستگی می‌کنید، چون بدنتان الکترولیت‌هایی چون پتاسیم وسدیم را از دست داده است که باید این الکترولیت از دست رفته توسط نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت جایگزین شود. برای همین است که بسیاری از نوشیدنی‌های انرژی‌زا و نوشیدنی‌های مخصوص ورزش دارای الکترولیت بسیاری هستند.

یعنی وقتی شما الکترولیت زیادی را در اثر بیماری از دست می‌دهید باید به سرعت آن را با مایعات حاوی الکترولیت جایگزین کنید تا دچار حملات ناگهانی در بدن نشود.

بدن انسان به مقدار معینی از ترکیبات شیمیایی برای آن که به خوبی کار کند احتیاج دارد. از مهم‌ترین الکترولیت‌های مورد نیاز بدن سدیم، پتاسیم، کلرید و بیکربنات  است. هر چقدر بدن انسان سالم‌تر باشد الکترولیت موجود در بدن در فرآیند‌های بیش‌تری شرکت می‌کند. بسیاری از فرآیندهای قلبی و عصبی، هماهنگی عضلات و توانایی بدن به جذب مایعات بستگی به غلظت این ذرات در بدن دارد. کلسیم، منیزیم، پتاسیم و کلرید از الکترولیت‌های رایج در بدن انسان می‌باشد.

میزان الکترولیت در بدن نباید از حد مجاز بیش‌تر یا کمتر باشد؛ اگر بدن انسان درصد زیادی الکترولیت جذب کند، کلیه شما آن را فیلتر می‌کند. هورمونی نیز در بدن انسان است که مسئول تنظیم و مصرف صحیح الکترولیت است. کم یا زیاد شدن الکترولیت باعث بیماری‌های کلیوی و بیماری‌های خطرناک دیگری می‌شود.

آزمایشات بررسی سطح الکترولیت ها شامل چه آزمایشاتی می شود؟

Na⁺

K⁺

Cl

علت درخواست تست بررسی الکترولیت

انجام چک آپ های دوره ای

سنجش سیستم دفاعی بدن

اندازه گیری الکترولیت هایی همچون پتاسیم،سدیم،کلر و گازکربنیک در خون، معمولا در در شرایطی همچون دیابت کنترل نشده،COPD،بیماری کلیوی،بیمارانی که گاواژ میشوند ، بعضی اختلالات داخلی ، آسیب ، ورم و اسیدوز/آلکالوز انجام میشود

نمونه مورد نیاز آزمایش و شرایط آن

نمونه: خون وریدی

بهترین زمان برای دادن خون به منظور انجام آزمایشات ، صبح زود و بعد از حداقل دو ساعت ناشتا بودن است.

از مصرف مکمل ویتامین پیش از انجام آزمایش اجتناب نمایید.

آزمایش بررسی سطح الکترولیت به چه معناست؟

این تست ها عناصر زیر را در خون بررسی می کنند:

پتاسیم  (K):

بدن به تغییر مقدار پتاسیم بسیار حساس است. با بالا یا پایین رفتن پتاسیم، آریتمی قلبی یا آسیب های عصبی اتفاق می افتد.

مقادیر نرمال آن در خون5- 3.6 میلی اکی والان در لیتر است.

کاهش پتاسیم خون(هایپوکالمی) در مواردی همچون کاهش دریافت غذایی و در وضعیت کاتابولیک ، اسهال، استفراغ ،سیروز کبدی و یا آسپیراسیون رخ میدهد.علاوه بر این مصرف بعضی داروها همچون داروهای مدر و شیرین بیان نیز باعث کاهش سطح پتاسیم خون میشوند.

افزایش پتاسیم خون (هایپرکالمی) در اثربیماری کلیوی، آسیب های ناشی از تصادفات،عفونت و خون لیز شده اتفاق می افتد.مصرف داروهایی همچون ممانعت کننده های ACE نیز باعث افزایش پتاسیم میشوند.

سدیم (Na):

سدیم مهمترین یون در مایع خارج سلولی است و به خاطر خاصیت احتباس دهنده آب ، ارزشمند است. مقادیر نرمال آن در خون 135-145 mEq/L است.

این الکترولیت در بدن نقشهای زیادی اعمال میکند. از جمله : فعالیت آنزیمها،کنترل اسمولالیته مایعات داخل عروقی، کنترل تعادل اسید و باز، هدایت ایمپالسهای عصبی ماهیچه ای از طریق پمپ سدیم (همزمان با خارج شدن پتاسیم ، سدیم وارد سلول میشود) و ...

کاهش سطح سدیم خون (هایپوناترمی)،در اثر از دست دهی سدیم یا احتباس آب یا هردو رخ میدهد. به عنوان مثال اسهال،استفراغ،تعریق زیاد، تزریق مداوم سرم قندی 5% ،رژیم کم نمک، سوختگی، واکنشهای التهابی، آسیب بافت ها و ...

به تفکیک وضعیت ، دلایل کاهش سدیم(هایپوناترمی) به شرح زیر است:

هایپوناترمی و ورم:

نارسایی کبدی

 سندروم نفروتیک

هایپوناترمی و دهیدراسیون:

اسهال

 بیماری ادیسون

 از دست دادن نمک از کلیه

هایپوناترمی در حجم نرمال خون:

اسهال و استفراغ بدنبال نوشیدن آب زیاد

 مصرف ممانعت کننده های ACE

ترشح ناکافی هورمون آنتی دیورتیک

 مصرف دارو

 ناراحتی قفسه سینه

 بیماری عصبی

 افزایش سدیم میتواند بخاطر دهیدراسیون (کاهش آب بدن) ، اسهال و استفراغ شدید، بیماری احتقانی قلبی،بیماری کوشینگ، نارسایی کبدی، رژیم پر سدیم و ... باشد.

کلر(Cl):

مقادیر نرمال کلر در خون 95-105 mEq/L است.

فعالیت کلر بیشتر در مایعات خارج سلولی است.کلر همانند سدیم، نقش مهمی در حفظ تعادل مایعات بدن دارد.این یون همچنین در حفظ تعادل اسید و باز موثر است.در بیشتر مواقع اگر مقدار سدیم نرمال باشد، مقدار کلر نیز نرمال خواهد بود. مقدار نرمال دریافت کلر 2 گرم در روز است.