نام آزمایش

قند خون

قند خون به چه معناست؟

بیماری دیابت یا مرض قند از مهمترین بیماری های غدد درون ریز می باشد. سالانه افراد بسیاری در سرتاسر دنیا به این اختلال مبتلا می شوند و بسیاری هم با عوارض این بیماری دست به گریبان هستند. به دلایل گوناگونی، در بیماری دیابت، قند خون افزایش می یابد. پس هم برای تشخیص و غربالگری و هم برای پیگیری درمان، می بایست قند خون توسط بررسی های آزمایشگاهی چک شود. برای رسیدن به هر یک از این اهداف ذکر شده، از روش های آزمایشگاهی و معیار های خاصی در سنجش قند خون استفاده می کنیم.

آزمایشات قند خون شامل چه آزمایشاتی می شود؟

قند خون ناشتا (FBS)   Fasting blood sugar

قند خون ۲ ساعت بعد از صبحانه (2hpp)  2-hour postprandial blood sugar

قند خون تصادفی (Random blood sugar (RBS

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) Oral glucose tolerance test

بررسی هموگلوبین متصل به قند ( هموگلوبین گلیکوزیله A1c)

آزمایش C-Peptid جهت بررسی نوع دیابت

اندازه گیری سطح انسولین و محاسبه HOMA Index جهت بررسی مقاومت به انسولین

علت درخواست تست قند خون

 چک آپ های دوره ای

 بررسی بیماران دیابتی و پیش دیابتی

 پیگیری درمان بیماران دیابتی

 بررسی دیابت بارداری (gestational diabetes)

  بررسی پایین بودن مقدار قند خون ( هیپو گلایسمی) (hypoglycemia). اندازه گیری مقدار انسولین خون و پروتئینی به نام C-Peptid ممکن است در آزمایش تعیین قند خون اندازه گیری شود تا علت کاهش قند خون معلوم شود.

نمونه مورد نیاز آزمایش ها و شرایط آنها

نمونه: خون وریدی

FBS: Fasting blood sugar  (آزمایش قند خون ناشتا ) : برای آزمایش قند خون ناشتا، قبل از دادن نمونه نباید به مدت ۸ ساعت چیزی میل کنید. نوشیدن آب مانعی ندارد.

2-hour’s postprandial blood sugar  (قند خون ۲ ساعت بعد از صبحانه) : برای آزمایش قند خون ۲ ساعته، دقیقا بعد از اتمام یک صبحانه نسبتا شیرین، به مدت دو ساعت مطلقا چیزی میل نفرمایید. صبحانه می بایست حاوی مقدار زیادی مواد قندی(حدود 50 گرم) باشد. در واقع باید صبحانه شیرین میل شود.

 RBS و HbA1c: Random blood sugar  قند خون تصادفی و هموگلوبین گلیکوزیله) : آمادگی خاصی قبل از انجام این دو آزمایش لازم نیست.

OGTT: Oral glucose tolerance test ( آزمایش تحمل گلوکز خوراکی) : برای این آزمایش نیاز است که شما ۳ روز قبل از آزمایش رژیم خاصی داشته باشید و حداقل ۸ ساعت قبل از اولین آزمایش چیزی نخورید و نیاشامید و همچنین سیگار نکشید و ورزش سنگین هم انجام ندهید.

عواملی که می تواند باعث تغییر در نتایج آزمایشات شود عبارتند از:

· خوردن یا نوشیدن کمتر از ۸ ساعت قبل از آزمایش خون ناشتا و یا کمتر از ۲ ساعت قبل از آزمون ۲ ساعت پس از غذا.

· مصرف الکل

· بیمار بودن یا استرس داشتن، سیگار کشیدن و مصرف قهوه

· مصرف مواد مخدر مخصوصا تریاک

· مصرف داروهایی همانند داروی جلوگیری از بارداری، داروهای کاهنده فشار خون، فنی توئین (دیلانتین)، فورزماید ( لازیکس)، تریامترن (دیرنیوم دیازید)، یدروکلروتیازید (اسیدریکس، ارتیک)، نیاسین، پروپرانول (ایندرال) و یا کورتیکواستروئید (پردنیزون).

مصرف داروهای کورتون مثل دگزامتازون می تواند به طور کاذب و موقت قند خون را افزایش دهد.

 بعضی داروها می توانند سبب تغییر در آزمایش قند خون شوند. حتما به پزشک خود و یا آزمایشگاه اطلاع دهید که چه داروهایی مصرف می کنید.

آزمایش قند خون به چه معناست؟

آزمایش قند خون، مقدار قند گلوکز را در خون اندازه گیری می کند. قند در غذاهای کربوهیدرات دار وجود دارد. قند منبع اصلی انرژی است که بدن از آن استفاده می کند. انسولین هورمونی است که به سلول های بدن کمک می کند که از قند استفاده کنند. انسولین در پانکراس (لوزالمعده) تولید می شود و وقتی که مقدار قند خون بالا می رود، انسولین هم درخون آزاد می شود.

به طور طبیعی، سطح قند خون بعد از خوردن غذا مقدار کمی بالا می رود. این افزایش قند باعث آزاد شدن انسولین از پانکراس می شود و در نتیجه آن مقدار قند خون زیاد بالا نمی رود. اگر مقدار قند خون برای مدت طولانی بالا بماند، می تواند به چشم، کلیه ها، اعصاب و رگ های خونی آسیب بزند.

چندین نوع آزمایش مختلف برای اندازه گیری مقدار قند خون وجود دارد، که عبارتند از:

قند خون ناشتا یا FBS

این آزمایش قند خون را در حالی اندازه گیری می کند که شما حداقل حدود ۸ ساعت ناشتا بوده اید. این اولین آزمایشی است که برای تشخیص دیابت یا وضعیت پیش از دیابت استفاده می شود.

قند خون ۲ ساعت بعد از صبحانه 2-hour’s postprandial blood sugar

این تست قند خون را دقیقا ۲ ساعت بعد از اتمام صبحانه اندازه گیری می کند.

قند خون تصادفی یا  RBS

این تست، قند خون را بدون در نظر گرفتن اینکه شما چه موقعی غذا خورده اید، اندازه گیری می کند. چندین بررسی تصادفی ممکن است در طول روز انجام شود. اندازه گیری تصادفی قند مفید است، چون میزان قند خون در افراد سالم در طول روز تغییر زیادی نمی کند. اگر قند خون در طول روز تغییر زیادی داشته باشد، ممکن است مشکلی در بدن وجود داشته باشد.

این آزمایش، آزمایش قند خون اتفاقی (casual blood glucose test ) نیز نامیده می شود.

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی یا OGTT

این تست برای تشخیص مرحله ی پیش دیابت و همینطور خود دیابت استفاده می شود. آزمایش تحمل گلوکز خوراکی جزو آزمایشاتی است که در آن شما قبل از آزمایش یک مایع شیرین با میزان دقیق گلوکز می خورید.

بررسی قند متصل به هموگلوبین A1  یا  HbA1C

مقدار قند متصل به هموگلوبین را اندازه گیری می کند. این آزمایش می تواند برای تشخیص دیابت استفاده شود. همچنین چگونگی کنترل دیابت را در ۲ الی ۳ ماه گذشته نشان می دهد و اینکه داروهای دیابت شما نیاز به تعویض دارد یا خیر. نتیجه ی آزمایش HbA1C میانگین سطح قند خون را در 2 تا 3 ماه گذشته تخمین می زند که به آن متوسط گلوکز تخمین زده شده و یا EAG می گویند.

این آزمایش در افراد مبتلا به کم خونی های همولیتیک مثل کم خونی داسی شکل و یا تالاسمی، فاقد ارزش است.

جدول بازه طبیعی و غیر طبیعی انواع قند خون در آزمایشگاه دکتر نشاط